दोलखा ।  तीन दशकभन्दा बढी समयदेखि अविराम कम्युनिस्ट राजनीतिमा सक्रिय रहँदै आएका आनन्द प्रसाद पोखरेल नेपालका प्रखर, तर्कशील र सिद्धान्तनिष्ठ नेतामध्ये एक मानिन्छन्। संगठन निर्माणदेखि विचारदृष्टिको विस्तारसम्म निरन्तर भूमिका खेलेका पोखरेल नेकपा (एमाले)का पोलिटब्युरो सदस्य तथा काठमाडौं जिल्ला इन्चार्ज हुन्।
पूर्व संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रीका रूपमा उनले देखाएको निर्णय क्षमता, नीतिगत स्पष्टता र कार्यान्वयन शैली आज पनि प्रशंसनीय मानिन्छ।

सिद्धान्तमा निष्ठा, विचारमा दृढता

बामपन्थी आन्दोलनको जरो बलियो बनाउने क्रममा पोखरेलले सिद्धान्तप्रति अविचल प्रतिबद्धता देखाउँदै आएका छन्।
विचार स्पस्टता, तथ्य–आधारित तर्क क्षमता, धारिलो विश्लेषण र सशक्त वाकशैलीले उनलाई नेपाली राजनीतिमा अलग पहिचान दिलाएको छ।
उनका ‘गन्तव्य समाजवाद’ र ‘कम्युनिस्ट पार्टी निर्माणका आधार’ पुस्तकहरू संगठन निर्माण र विचार प्रवाहका महत्वपूर्ण कृति मानिन्छन्।

विविध विषयमा सक्रिय योगदान

एमालेको वैचारिक तथा सांगठनिक कार्यक्रम, विदेश नीति, जलवायु परिवर्तन, पर्यटन, जलस्रोत, वातावरणदेखि नीति निर्माणसम्मका विषयरूपी विभिन्न विस्तृत प्रश्नमा पोखरेलको आवाज टेलिभिजन, एफएम तथा अनलाइन मिडियामा निरन्तर सुन्न पाइन्छ।
नेपाल तथा विदेशमा आयोजित थुप्रै अन्तर्राष्ट्रिय सेमिनारहरूमा उनले कार्यपत्र प्रस्तुत गरिसक्नु, जलवायु न्याय र प्राकृतिक सम्पदा संरक्षणबारे ‘प्राकृतिक सम्पदा’ मासिकमार्फत निरन्तर लेखन गर्नु, उनको बौद्धिक सक्रियताको दायरा स्पष्ट गर्छ।

शिक्षा र प्रारम्भिक जीवन

दोलखाको तामाकोशी गाउँपालिका–३, जफेमा २०१६ साल फागुन २९ गते जन्मिएका पोखरेल इन्द्र प्रसाद पोखरेल र रन्धत्ता पोखरेलका ज्येष्ठ सुपुत्र हुन्।
एसएलसीपछि बीएससी एजी, बीएल तथा राजनीति विज्ञान र ग्रामीण विकासमा स्नातकोत्तर गरेका उनी हाल बौद्ध दर्शनसम्बन्धी एमफिल–पीएचडी तयारीमा छन्।

परिवारमा श्रीमती मिठू पोखरेल, दुई छोरा, एक छोरी, बुहारी तथा पाँच नाति–नातिनी छन्।

राजनीतिक भूमिकाको प्रारम्भ : विद्यार्थी आन्दोलनदेखि नेतृत्वसम्म

कक्षा ७ मा अध्ययनरत छँदै २०२९ सालमा अनेरास्ववियु सदस्यता लिएपछि सुरु भएको उनको राजनीतिक यात्रा
· २०३२ मा युथ लिग,
· पछि चितवन जिल्ला अध्यक्ष,
· नारायणी अञ्चल सचिव,
· राष्ट्रिय अधिवेशन आयोजक समितिका सदस्य हुँदै निरन्तर पुढ़िएको छ।

त्यसैबीच उनी शिक्षक संगठन, जनपक्षीय मञ्च, एकता मञ्च लगायतका विभिन्न मोर्चामा पनि नेतृत्वभूमिकामा रहे।

संघर्ष र प्रतिबद्धता : जेल, झुटा मुद्दा, तर नडगमगिने हिम्मत

२०४३ देखि २०४६ सम्म तत्कालीन नेकपा (माले)को जिल्ला संगठन समितिमा रहँदा पोखरेलले
१३ पटकसम्म जेल र हिरासत सहनुपर्‍यो।
तर विचारप्रति भएको दृढताले उनलाई कहिल्यै विचलित हुन दिएन।
उनलाई राजनीतिक रूपमा ‘निडर’, ‘साहसी’ र ‘अविचल’ बनाउने एउटा महत्वपूर्ण अध्याय यही हो।

संगठनभित्रको यात्राः सुदूरदेखि केन्द्रसम्म

पोखरेलले समयक्रममा निम्न जिम्मेवारी वहन गरे—

दोलखा जिल्ला सचिव (२०५४–२०५९)

बागमती प्रदेश संगठन समिति सदस्य (२०६०–२०७०)

केन्द्रीय कमिटी सदस्य, बागमती प्रदेश सचिव (२०७५)

प्रदेश संगठन अध्यक्ष (२०७७)

पोलिटब्युरो सदस्य तथा संगठन विभाग सदस्य (२०७८–हाल)

हाल: काठमाडौं जिल्ला इन्चार्ज

सात लाख सदस्यताको सूचीमा ३६३ नम्बरमा सूचीकृत, अत्यन्त वरिष्ठ नेता भए पनि नेतृत्व संरचनामा सधैं पछि पारिएको, तर पार्टी तथा अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीप्रति निरन्तर निष्ठावान रहेको तथ्य पनि उल्लेखनीय मानिन्छ।

चुनिएको पद र जनप्रतिनिधिमा उनको प्रभाव

जनपक्षीय प्रधानमञ्च (२०४३–२०४५)

प्रतिनिधि सभा सदस्य (२०५६–२०५९)

पुनर्स्थापित संसद सदस्य (२०६३–२०६४)

संविधानसभा सदस्य (२०७०)

संविधान निर्माण, कानुन निर्माण, विद्यालय–सडक–पुल–सिंचाइ–खानेपानी–उर्जा परियोजना तथा सामुदायिक अधिकार विस्तारजस्ता क्षेत्रमा उनको उल्लेखनीय योगदान छ।

मन्त्रीका रूपमा प्रभाव : पर्यटन र संस्कृतिमा महत्वपूर्ण मोड

२०७२ सालमा संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्री भएलगत्तै पोखरेलले—

भिजिट नेपाल २०२० का पूर्वाधार तयारी,

धार्मिक–सांस्कृतिक पर्यटन–सर्किट विकास,

पशुपति, बौद्ध, भक्तपुर दरबार क्षेत्रका सम्पदा पुनर्निर्माण,

हवाई सुरक्षा सुधार,

अन्तर्राष्ट्रिय उड्डयन नीतिका महत्त्वपूर्ण निर्णय
जस्ता काम अघि बढाए।

विशेषगरी कालिञ्चोक–भीमेश्वर क्षेत्रमा भूकम्पपछिको पुनर्निर्माण,
र तामाकोशी क्षेत्रलाई धार्मिक–पर्यटन हब बनाउने योजना उनलाई चर्चित बनाउने काम भयो।

माथिल्लो तामाकोशी ऊर्जा : जनताको लगानी जोगाउने दृढता

माथिल्लो तामाकोशी जलविद्युत आयोजनामा भएको ढिलासुस्ती, अवरोध र प्राविधिक अन्योलका बीच पोखरेलले संसदमै “प्रगति भएन भने आत्मदाह गर्छु” सम्मको चेतावनी दिएपछि आयोजनाले गति पाएको विश्वास धेरैको छ।
लोडसेडिङ अन्त्य हुने आधार तयार गर्नु र दोलखाको आर्थिक रूपान्तरणमा यो आयोजनाको महत्व प्रस्ट देखिन्छ।

अन्तर्राष्ट्रिय अनुभव र कूटनीतिक समझ

४६ भन्दा बढी देश भ्रमणमार्फत अन्तर्राष्ट्रिय अभ्यास, उर्जा नीति, जलवायु कूटनीति तथा विकास मोडेल अध्ययन गरेका पोखरेल—
ग्लोबल पार्लियामेन्ट फोरम फर इभालुएसनका संस्थापक सदस्यका रूपमा सक्रिय छन्।
सार्क, जलवायु न्याय र अन्तर्राष्ट्रिय नेटवर्क निर्माणमा उनको भूमिका उल्लेखनीय छ।

वाक्शैली र लोकप्रियता : शब्दको वजनले पहिचान बनाएका नेता

पोखरेलको भाषण शैली—
· तथ्यपूर्ण,
· प्रहारयुक्त,
· गहन विश्लेषणयुक्त
हुने भएकाले हरेक उमेरका श्रोता उनीतर्फ आकर्षित हुन्छन्।

विचार, संगठन र संघर्षको निरन्तर यात्राले उनलाई “विचारमा दृढ, कार्यमा अनुशासित, वाक्शैलीमा सशक्त नेता” का रूपमा परिचित बनाएको छ।

निष्कर्ष : निरन्तरता, इमानदारी र नेतृत्वको एउटा दुर्लभ मिसाल

नेपालको वामराजनीतिमा आनन्द प्रसाद पोखरेल एक विचारवान, संगठनप्रिय, निष्ठावान र निरन्तर प्रयोगशील नेताका रूपमा स्थापित छन्।
दोलखादेखि काठमाडौंसम्मको उनको उचाइ केवल पदले होइन,
विचार, जिम्मेवारी, संघर्ष र योगदानले बनेको उचाइ हो।

नेपालको राजनीतिक इतिहासमा उनको भूमिका—
सदैव स्मरणीय, अध्ययन योग्य र प्रेरणादायी रहनेछ।